Snoezelen in gehandicaptenzorg: een fijner leven door positieve prikkels

Met snoezelen worden alle zintuigen op een positieve manier geprikkeld. Gedimde lichten in verschillende kleuren die vormen maken op de muur. Op de achtergrond is zachte en rustgevende muziek te horen of het geluid van regen. Intussen kunnen cliënten lekker in een zitzak liggen of op een matras en knuffelen met een kussen met allerlei verschillende stofjes óf kunnen ze spelen met bijvoorbeeld een pittenzak, robotdieren of zand.

Snoezelen valt onder belevingsgerichte zorg die wordt ingezet in de gehandicaptenzorg, maar ook in de zorg voor mensen met dementie. Met snoezelen  kunnen mensen met een verstandelijke beperking bijvoorbeeld leren om emoties te uiten of beter te communiceren. En dat gebeurt op een zachte manier waarin er vooral naar de binnenwereld van de cliënt wordt gekeken. Door snoezelen wordt geprobeerd om die binnenwereld ook naar buiten te laten treden.

Het doel van snoezelen

Het doel van snoezelen is dat de cliënt beter in zijn vel komt te zitten. Dat gebeurt door de positieve prikkels die ze krijgen. Daardoor leren ze bijvoorbeeld beter te communiceren met bijvoorbeeld verzorgenden en ouders. Daarnaast geeft het snoezelen een veilig gevoel, omdat het vaak in knusse ruimtes gebeurt die hier speciaal voor zijn ingericht.

De grootste voordelen van snoezelen: het geeft ontspanning, het gaat verveling tegen, het bevordert het leggen van contact en het verbetert zintuiglijk waarnemen en het ervaren daarvan. De ontspanning en betere communicatie vermindert ook onrust bij cliënten en eventuele agressie neemt af.

Hoe pas je het toe per zintuig?

Snoezelen gebeurt met verschillende materialen, die dus ook weer per zintuig verschillen en zo hun eigen functie hebben. Hieronder per zintuig een aantal ideeën die je makkelijk kunt toepassen in de praktijk.

Zien: Dit gebeurt veel met licht of met rustgevende projecties op de muur. De projecties en het licht kunnen verschillende kleuren hebben. Materialen kunnen zijn: lavalampen, kerstverlichting, discolampen, bewegende schilderijen, projectiemateriaal, rustgevend film-abonnement.

Horen: Het stimuleren van dit zintuig kan heel makkelijk met rustgevende muziek of met rustgevende geluiden. De muziek en geluiden kun je bijvoorbeeld op Spotify vinden (als je ‘snoezelen’ in de zoekbalk intikt, vindt je lijsten met rustgevende muziek). Verder zijn er nog regenmakers, muziekkussens (deze kussens kunnen via een eigen installatie muziek afspelen, zonder dat anderen het horen. Alleen degene die gaat slapen hoort het) of muziektril-waterbedden (door de muziek gaat het waterbed trillen op een aangename manier. Hierdoor ontspant de cliënt).

Voelen: Het prikkelen van gevoel kan door zachte kussens, fleecedekens of andere zachte speelmaterialen als knuffels of tafelkleden met allerlei stofjes en frutsels. Verder kun je ook lucht blazen of iemand een warm bad laten nemen. Ook schommelen hoort hierbij.

Ruiken: De reukzin kan op allerlei manieren geprikkeld worden. Denk aan geurkaarsen, wierrook, aromatherapie. Maar bijvoorbeeld ook door de cliënt aan bloemen te laten ruiken of samen iets te gaan bakken of te gaan koken. Dat bevordert de reuk en een positief gevoel daarbij ook.

Tast: Om de tastzin te prikkelen en het onderscheiden van materialen en vormen te bevorderen, kun je veel leuke dingen gebruiken. Denk aan robotdieren, poppen, plankjes met verschillende vormen, maar ook pittenzakjes of gewoon een bak met zand. Of bakken waar de cliënt doorheen moet voelen en de vormen en structuren door leert. Hier kun je knikkers indoen of andere kleine materialen.

Smaak: Het bevorderen van smaak gaat uiteraard door middel van hapjes en drankjes. Denk hierbij aan fruit en ijsjes, maar het kunnen ook specifieke smaken zijn als kaneel. Ook de vorm van eten is hierin belangrijk. Denk hierbij wel aan mogelijke allergieën of bijvoorbeeld slikproblemen.

Meer weten over snoezelen in de gehandicaptenzorg? Kijk dan op deze site.