Allereerst een antwoord op de vraag: wat is partnergeweld? Een brede definitie die wordt gehanteerd is: elke vorm van geweld tussen partners of ex-partners. Dat is niet alleen fysiek, maar ook emotioneel, seksueel of financieel. Hieronder gaan we dieper in op de verschillende vormen van partnergeweld.

Intiem terrorisme

De ernstigste vorm van partnergeweld is intiem terrorisme waarbij de pleger meestal een man is. Bij intiem terrorisme wil de pleger domineren en controleren en is er vaak sprake van een klassiek man-vrouwbeeld. Het gaat bij intiem terrorisme vaak om het isoleren, vernederen en intimideren van de partner. Intiem terreur wordt gedurende de relatie langzamerhand steeds erger. Het slachtoffer wordt afhankelijker, minder weerbaar en verliest zelfvertrouwen. Het risico op fysieke en psychische schade is groot. Ook kinderen hebben veel te lijden bij deze vorm. Kinderen worden ook gecontroleerd en gekleineerd. Als partners uit elkaar gaan, gaat intiem terrorisme door, immers de partner wil domineren en controleren. Hierbij zie je dat men de ander (ernstig) gaat stalken.

Situationeel geweld

Een andere vorm is situationeel geweld. De naam zegt het al, want deze vorm van partnergeweld komt voor als een bepaalde situatie (bijvoorbeeld een woordenwisseling) uit de hand loopt. Eén van de partners verliest de controle over zichzelf, bijvoorbeeld door stress of alcoholgebruik. Dit heeft verbaal of fysiek geweld als gevolg. Vaak heeft diegene daar gelijk spijt van. Deze vorm van partnergeweld gaat niet over macht willen hebben over de ander. Het hoeft zich ook niet te herhalen, maar als dat wel gebeurt kan het een patroon worden. De pleger is zowel man als vrouw.

Gewelddadig verzet

De derde vorm is gewelddadig verzet. Dit vindt plaats als één van de partners zich opeens gaat verzetten, bijvoorbeeld na een lange periode van huiselijk geweld. Er breekt iets in het slachtoffer, waardoor hij of zij reageert met agressie en geweld. Ook hierbij gaat het niet om controle op de ander.

Cirkel van geweld

De meeste vormen van partnergeweld vinden plaats volgens een vast patroon, ook wel de cirkel van geweld genoemd. Die cirkel bestaat uit vier delen. Als eerste bouwt de spanning op. Het slachtoffer wordt angstig en doet alles om de pleger tevreden te stellen. Vervolgens komt het tot een uitbarsting van de pleger. In dit deel vindt het geweld plaats. Het derde deel draait om spijt en de pleger die het slachtoffer probeert terug te winnen. Dit kan op allerlei manieren gebeuren, van uitgebreide excuses tot ontkenning van het geweld en de schuld bij het slachtoffer leggen. Het slachtoffer wil niets liever dan de excuses aanvaarden en alles is weer goed. Maar de spanning bouwt zich na een tijdje weer op en de cirkel begint opnieuw.

Het lijkt heel logisch voor buitenstaanders om een einde te maken aan zo’n relatie. Toch is dit voor het slachtoffer een grote stap. Hier zijn vaak meerdere redenen voor, zoals angst, schaamte, hoop op betere tijden en liefde. Het slachtoffer zal de partner verdedigen  en bagatelliseert de problemen. Ook zijn de slachtoffers vaak bang voor de gevolgen als zij de relatie beëindigen. Daarvoor hebben ze hun hulp van buitenaf nodig. Daarom is het goed als je weet hoe je partnergeweld herkent en hoe je moet handelen als zorgverlener.

Hoe je de verschillende vormen van partnergeweld herkent en hoe je kunt handelen als zorgverlener, daar schreven we onlangs al een kennisblog over. Die kun je hier lezen.

De informatie in dit kennisbog over ‘wat is partnergeweld en vormen ervan’ komt uit een webinar van Sacha Matse. Dit webinar is nu terug te kijken als video, mocht je meer informatie willen. Klik hier voor de video over o.a. ‘wat is partnergeweld’.