Het is goed om te beseffen dat de signalen die hieronder beschreven staan, ook aanwijzingen kunnen zijn van andere aandoeningen. Als de signalen steeds vaker voorkomen en korter op elkaar plaatsvinden, kan er een onderzoek gestart worden waarbij gedragskundige en arts verstandelijk gehandicapten samen met andere disciplines gaan kijken wat de oorzaak is.

Signalen dementie bij mensen met (Z)EV(M)B

Ook mensen met (zeer) ernstige verstandelijke (en meervoudige) beperkingen worden vergeetachtiger als ze dementie hebben. Toch uit het zich anders bij deze doelgroep, omdat ze vaak ook andere onderliggende problemen hebben. Als iemand bijvoorbeeld nooit een goede spraak heeft ontwikkeld of iemand heeft nooit afspraken kunnen maken, dan valt het hierin niet of minder snel op dat iemand vergeetachtiger wordt. Door de al aanwezige beperkingen kan dus minder goed worden vastgesteld of de signalen duidelijk aanwezig zijn én of het inderdaad gaat om dementie. Toch zijn er een aantal dingen waarop gelet kan worden.

Cognitieve signalen dementie bij mensen met een verstandelijke beperking

Als iemand met (Z)EV(M)B kan lopen, kan het zijn dat deze persoon steeds vaker de verkeerde kant op loopt. Stel: iemand probeert naar zijn kamer te gaan en daar heeft deze persoon een vaste route voor, dan valt het op als hij opeens de andere kant op loopt. Ook herkent iemand bekenden minder snel of herkent de persoon bepaalde voorwerpen niet.

Gedragsverandering

Als iemand steeds vaker boos, geïrriteerd of op een andere manier prikkelbaar is, dan kan er meer aan de hand zijn. Alleen kan iemand met (Z)EV(M)B minder goed aangeven wat er precies aan de hand is. Gedragsveranderingen zijn wel een goede indicator van dat er mogelijk iets aan de hand is. Overige gedragssymptomen van dementie bij iemand met een (zeer) ernstige verstandelijke (en meervoudige) beperking kunnen zijn: angstig gedrag, apathie (verlies van interesse), toenemende agressie, koppigheid of juist stil worden.

Eten/drinken en motorische vaardigheden

Stel dat er eerst nog wel eet- drinkvaardigheden aanwezig waren, dan kan het zijn dat deze langzaam achteruitgaan als iemand met een (zeer) ernstige verstandelijke (en meervoudige) dementie heeft. Waar iemand eerst nog een vork of lepel zelf naar de mond kon brengen, kan deze persoon dat nu niet meer bijvoorbeeld. Daarnaast kan het opvallen dat iemand meer (ongeremder) of minder eet dan eerder. Verder kan het bij andere motorische vaardigheden opvallen dat, als iemand nog kan lopen, dit achteruit gaat. Of dat iemand bang is om te lopen.

Medische problemen

Een klacht die ook de kop op kan steken, is last krijgen van epilepsie. Dit geldt niet alleen voor mensen met (Z)EV(M)B, maar eigenlijk voor de hele populatie aan mensen met dementie. Bij mensen met het syndroom van Down valt dit het meeste op.

Verder zou bijvoorbeeld kunnen opvallen dat iemand opeens meer last krijgt van incontinentie. Daarnaast kan het gewicht afnemen, doordat iemand minder eet of eten weigert.

Verandering dagelijks leven

Stel dat iemand altijd meteen aan tafel ging als het eten werd neergezet en dat nu niet meer doet. En dat houdt aan, dan kan dat een teken zijn van dementie. Verder kan opvallen dat iemand niet meer zelf kan douchen, tandenpoetsen, eten, drinken of aankleden, terwijl deze persoon dat eerst wel kon. Wat dan het meest opvalt is dat iemand bijvoorbeeld de arm niet meer in de mouw steekt, terwijl hij/zij dat eerst wel deed.

Meer weten over dementie bij mensen met een verstandelijke beperking? Lees dan ook het interview met Maureen Wissing over dementie bij mensen met (Z)EV(M)B, of het interview met de Zussen van Rien over dementie bij mensen met downsyndroom. Ook kun je een kijkje nemen bij de Handreiking (H)erken jij dementie.