Door katheterzorg terug te dringen voorkom je tal van complicaties. Om ziekenhuizen en zorgpersoneel te helpen bij het reduceren van onterecht lang en onnodig kathetergebruik, is onder leiding van het Amsterdam UMC een stappenplan opgesteld. Hieronder lichten we kort de 6 stappen toe. 

Stap 1: Het in kaart brengen van de katheterzorg

Om te beginnen breng je de huidige situatie van de katheterzorg in kaart. Dat wil zeggen:

  • Data verzamelen van opgenomen patiënten om te bekijken wie van hen gekatheteriseerd is.
  • Bepalen of de katheterisatie terecht of onterecht is.
  • Bepalen of er sprake is van onnodig lange katheterisatie.
  • Het vaststellen van het aantal en het soort katheter-gerelateerde complicaties bij de gekatheteriseerde patiënten.

Het in kaart brengen is tevens een voormeting. Die wordt naderhand gebruikt om de resultaten na de interventie mee te vergelijken.

Stap 2: Het onderzoeken van het probleem

Na het in kaart brengen van de katheterzorg kan er worden uitgezocht wat de redenen zijn dat katheters onnodig worden ingebracht of te lang blijven zitten. In de praktijk wordt de katheter vaak ‘vergeten’. Ook besteedt men vaak te weinig tijd aan het evalueren van de noodzaak van de katheter. Soms is er ook sprake van een gebrek aan tijd en personeel. Wanneer een katheter wordt verwijderd, zijn zorgmedewerkers vaak meer kwijt tijd aan het begeleiden van patiënten naar het toilet en/of het verschonen van incontinentiemateriaal.

Stap 3: Het bepalen van de strategie

Op basis van de oorzaken van het onnodig kathetergebruik bepaal je een strategie. Het spreekt voor zich dat de strategie moet aansluiten bij de problematiek en de werkzaamheden op de betreffende afdeling.

Stap 4: Het uitvoeren van de interventie

Artsen en verpleegkundigen moeten niet alleen van de huidige situatie op de hoogte zijn, ook het belang van het reduceren van onnodige katheterzorg moet worden benadrukt. Het geven van feedback op de voormeting is een uitstekend begin. Wijs iemand aan die hen er dagelijks aan herinnert om te controleren of een katheter nodig is. Ook het informeren van de patiënten zelf is van belang. Dat kan bijvoorbeeld met posters en brochures.

Stap 5: Het evalueren na de interventie

Het is raadzaam om vlak na de interventie de resultaten te meten en daarna halfjaarlijkse metingen in te voeren. Bij het onderzoek van het Amsterdam UMC bleek dat het percentage onterechte katheterisaties na de interventie aanzienlijk gedaald was.

Stap 6: Het voorkomen van terugval in oude gewoonten

Om te voorkomen dat zorgpersoneel terugvalt in oude gewoontes, is het aan te raden om elk half jaar een meting in te plannen om de situatie te evalueren. Ook is het goed om één verantwoordelijke aan te wijzen, die het zorgpersoneel op onnodige katheterzorg wijst.