We hebben het allemaal gehoord en gelezen: beweging is goed voor het lichaam. Het houdt het hart gezond, de spieren sterk en het gewicht in balans. Maar staan we er ooit bij stil dat beweging, zelfs in de meest subtiele vormen, van essentieel belang kan zijn voor mensen met dementie?

Use it or lose it

In mijn vorige column schreef ik dat apathie veel voorkomt bij dementie. Een uitdaging tot beweging met de kunst van het verleiden kan apathie doorbreken. Je geeft mensen iets te doen en daardoor blijft het bewegen en zelf dingen doen, intact. Use it or lose it. Als je mensen een tijdje niet laat bewegen, dan lukt het ze ook steeds minder goed. Waardoor de rolstoel al gauw op de loer ligt.

Bij de woorden ‘beweging’ en ‘lichamelijke activiteit’ flitst er misschien een beeld van de sportschool door je hoofd. Met zware gewichten, zweet en adrenaline. Maar beweging is veel meer dan dat. Het kan hem ook in de kleine dingen zitten: je eigen koffie inschenken, de handen op en neer bewegen op het ritme van een oude, bekende melodie, de was ophangen.

Een universele taal

Het belang van beweging bij dementie is niet enkel fysiek, maar ook mentaal en emotioneel. Het kan een brug zijn naar het ophalen van verre herinneringen, naar het stimuleren van het gevoel van zelfbehoud en naar het bevorderen van sociaal contact. Het kan momenten van helderheid brengen in een anders mistige geest.

Hoewel beweging geen remedie voor dementie is, kan het de symptomen wel degelijk verzachten en een zekere mate van verlichting bieden. Er is onderzoek dat aantoont dat regelmatige lichte beweging de progressie van symptomen van dementie kan vertragen, de kwaliteit van leven kan verbeteren en angst en depressie verminderen.

En misschien wel het mooiste is dat beweging – in welke vorm dan ook – een manier kan zijn om contact te maken. Om te communiceren waar woorden falen. Het is een universele taal die de barrières van verwardheid en vergeetachtigheid doorbreekt.

Goed blijven kijken

Wij hebben de verantwoordelijkheid om deze kleine momenten van beweging te stimuleren, te koesteren en te waarderen. Om daarmee de kwaliteit van leven voor mensen met dementie te verbeteren. Of het nu gaat om een wandeling, een dans, een stoel verplaatsen, je eigen jas aantrekken of je blouse dichtknopen. Elke vorm van beweging is er een.

Wij hoeven dingen niet altijd van mensen over te nemen. We kunnen altijd eerst kijken of mensen het zelf kunnen, en als dat niet lukt ze op weg helpen (in beweging zetten). Ik heb mensen in de laatste fase van dementie nog van alles zien doen. Als we goed blijven kijken, dan blijven we ook de mogelijkheden zien.