Jeroen Hindriks ziet een duidelijk patroon in de maatschappij. Er is óf extreem veel aandacht voor seksueel grensoverschrijdend gedrag. Óf heel weinig. “We hoppen van incident naar incident”, zegt de seksuoloog. “Maar wat we nodig hebben, is structurele aandacht voor seksualiteit en seksueel geweld.”

Cijfers spreken voor zich

Hindriks is eigenaar van Fabriek69, een organisatie die zich inzet voor het bespreekbaar maken van seksualiteit, intimiteit en relaties binnen de zorg. “Seksueel grensoverschrijdend gedrag komt gigantisch veel voor in de zorg. Dat kan nu niet meer worden ontkend.”

De meest recente cijfers spreken voor zich. Ruim een derde van de mbo-verpleegkundigen kreeg vorig jaar ongewenste seksuele aandacht van patiënten. Een stuk meer dan het landelijk gemiddelde (11 procent). Eerdere onderzoeken hebben soortgelijke uitkomsten. Zorgvakbond NU’91 hoopt daarom dat er meer aandacht komt voor seksualiteit in de zorgopleidingen.

Een verkeerd patroon

Hindriks is het daarmee eens, maar ziet ook een verkeerd patroon. “Pas als er iets ernstigs is gebeurd, komt het onderwerp op de agenda. Dat zien we ook bij zorginstellingen. Dan worden wij erbij gehaald om de organisatie te helpen om het onderwerp seksualiteit – en alles wat dat met zich meebrengt – structureel te borgen in het beleid. Maar eigenlijk moet dat de standaard zijn.”

Het is makkelijker gezegd dan gedaan, weet Hindriks. “Vaak staat het onderwerp ‘seksualiteit, relaties en intimiteit’ wel in het ondersteuningsplan van organisaties, maar dan staat daar ‘niet van toepassing’ bij. Dat slaat natuurlijk nergens op. En de oorzaak is dat er niet over gesproken wordt. Er is handelingsverlegenheid.”

“Je hebt dan ook meer nodig dan alleen een themaweekje. Het is een continu proces. In onze trainingen kijken we naar de vraag: hoe zorg je dat het onderwerp op de agenda blijft binnen de hele organisatie? Een aandachtsfunctionaris kan daar bijvoorbeeld bij helpen. Dat er op iedere afdeling iemand is die zich met relaties en seksualiteit bezighoudt, en daar ook jaarlijks scholing voor krijgt. Iemand die het onderwerp kan agenderen op de teamvergadering.”

Benader seksualiteit op een positieve manier

Hindriks benadrukt ook het belang om op een positieve manier over seksualiteit te praten. “Veel organisaties kiezen voor wat wij noemen ‘pas op kijk uit-voorlichting’. Wij zeggen dan: heb het ook eens over de leuke, gezonde kanten van seksualiteit. Onderzoek wijst ook uit: als je open en eerlijk praat over seksuele gezondheid en seksualiteit, dan zal het eerder stoppen als er iets verkeerd gaat.”