Juist in de laatste fase van het leven is het volgens Abderrahman belangrijk om oog te hebben voor zowel verschillen in cultuur, normen en waarden, geloof, rituelen en hoe de persoon zelf aankijkt tegen het leven en de dood.

Naast het heilige boek van de moslims, de Koran, baseren moslims zich ook op de overleveringen van de profeet en de islamitische jurisprudentie. Deze laatste kent een aantal stromingen die soms verschillend kunnen oordelen over  bepaalde handeling,  rituelen en gebruiken. Deze verschillen kunnen juist ten goede komen voor de patiënt en zijn naasten om vrede en rust te vinden in moeilijke momenten.

Volgens Abderrahman zijn veel mensen bang dat ze niet goed genoeg hebben geleefd. Ze worstelen hiermee. “Dan is het juist belangrijk om te weten als islamitisch geestelijk verzorger welke  verzen in de Koran en welke bronnen en verhalen in de islamitische tradities verwijzen naar  de waarde van zelfreflectie en naar vergeving en verzoening. Ook in het levensverhaal van de patiënt verken je lichtpuntjes die weer hoop en opluchting kunnen geven.”

Zorgverleners kunnen een belangrijk rol spelen door het beschikbaar stellen van attributen die van groot belang zijn voor een moslim ( Koran recitatie via een tablet, de richting van Mekka wijzen voor een gebed en bepaalde gebruiken en rituelen kennen). Dit helpt om  goede verbinding te maken met patiënt en zijn familie.

Naast de kracht die patiënten uit hun geloof kunnen putten, is het ook van cruciaal belang voor zorgmedewerkers om de cultuur van de patiënt te kennen. Vooral als het gaat over de communicatie, een beslissing nemen en onderhandelen.

Een belangrijk kernpunt hierin is de wij-cultuur die veel islamitische gezinnen kennen. Het verschil  tussen de ‘wij-cultuur’ versus de ‘ik-cultuur’ die men in de Westerse samenleving kent maakt de communicatie soms lastig vanwege het verschil in waarden. Zo kan het zijn dat het behandelplan van een patiënt eerst langs familieleden gaat, voordat de persoon er zelf wel of niet mee doorgaat. Hierdoor kan het soms wat langer duren voor er een beslissing wordt gemaakt. Dat kan frustrerend zijn voor een arts die misschien wel snel wil beginnen, maar de kunst hier om  helder  te communiceren en goede verbinding te maken met de patiënt en zijn naasten.

Deze voorbeelden vallen volgens Abderrahman onder de noemer ‘cultuursensitiviteit’. “Dat geldt niet alleen voor mensen met een Islamitische achtergrond, maar ook voor gelovige Christenen, Hindoestanen en anderen met een wij-cultuur achtergrond. De kunst is om open te staan voor de culturele verschillen en daar een vertaalslag in te maken.

Abderrahman Karbila houdt een lezing tijdens het congres Palliatieve Zorg over hoe je met een andere cultuur om kan gaan tijdens deze lastige periode.