Als we aan de dood denken, hebben we al gauw het beeld in ons hoofd dat we kennen van tv: iemand die op het sterfbed nog een paar mooie woorden spreekt, en dan de laatste adem uitblaast.

Dat komt omdat we eigenlijk vrij weinig over de dood praten, en nog minder over het stervensproces. Dat vind ik jammer, want het is heel belangrijk dat we het proces van overlijden leren begrijpen. Zodat we ook beter kunnen begeleiden. Bijvoorbeeld als het aankomt op het fenomeen ‘versterven’.

Wat we vaak zien bij mensen met dementie, is dat ze de eerste periode dat ze bij ons zijn wat aankomen. Door het gestructureerde leven, de gezelligheid en ook de talloze taartjes door de vele verjaardagen.

Maar naar mate de dementie vordert, neemt de eetlust af. Mensen beginnen gewicht te verliezen en kwetsbaarder te worden. Ze vallen vaker (een onderwerp waar ik in een volgende column op terugkom) en uiteindelijk komen ze op het punt dat ze niet meer uit bed komen. Vaak zijn we geneigd om ook dan nog alles op alles te zetten om mensen te laten eten en drinken, ook al lijken ze het niet te willen. Is dat wel verstandig?

Het proces waar mensen steeds minder eetlust hebben en daardoor langzaam richting het levenseinde gaan, heet versterven. Je drinkt niet meer, je droogt uit en daardoor word je suffer en slaap je langzaam in. De keren dat ik het heb meegemaakt, gingen mensen rustig richting het einde. Er ging een bepaalde vreedzaamheid vanuit.

Versterven is een manier om je lichaam klaar te maken voor de dood. En het is iets waar we te weinig over praten. Daardoor blijft de focus vaak liggen op het eten en drinken. Je kunt je als zorgverlener of mantelzorger schuldig voelen als iemand dat niet meer wil. En door het er meer over te hebben, kunnen we leren begrijpen dat dat schuldgevoel niet nodig is. Versterven is niet pijnlijk, maar een natuurlijk proces.

Daarom wil ik mensen in de zorg oproepen om het hier samen over te hebben. Met elkaar, met naasten en natuurlijk met bewoners zelf. Hoe beter we het proces begrijpen, hoe rustiger mensen kunnen sterven.