Hij staat mij al op te wachten bij de voordeur. En wanneer ik zijn woonkamer binnenstap, zie ik dat de koffiepot staat te pruttelen. Frans neemt plaats in zijn luie stoel midden in de woonkamer. Aan de wand boven hem prijkt een foto van zijn vrouw.

2,5 miljoen mensen

Al geruime tijd kom ik bij Frans over de vloer. Ik leerde hem kennen toen ik hem mocht interviewen over zijn grootste beperking en de zorgtechnologie die zijn wereld helpt te vergroten. Het gaat om een vierkant zwart kastje dat Frans zijn post, de krant en boeken kan voorlezen. Want zelf kan hij dat niet.

“Ik schaamde mij hiervoor”, gaf Frans destijds schoorvoetend toe. “Er wordt van uitgegaan dat je zoiets moet kunnen.”

Ik moet toegeven: ook ik ga daar meestal nog van uit. Dus ik ging even met de billen bloot, toen ik hoorde dat er in Nederland ruim 2,5 miljoen mensen van 16 jaar en ouder zijn die moeite hebben met lezen en schrijven.

Handelaar Frans

Qua babbels komt Frans overigens niets tekort. Hij kan geweldig vertellen in zijn Achterhoeks dialect, en hij maakt de ene na de andere gevatte opmerking. Het verbaast me dan ook niet wanneer hij vertelt dat hij werkt als handelaar.

Frans heeft een eigen bedrijf en helpt anderen met het leeghalen van woningen. Dat is terug te zien. Zijn eettafel staat vol met verzamelde schatten, die hij meestal doorverkoopt of schenkt aan het goede doel. “Het voorleesapparaat heb ik ook op de kop weten te tikken via Marktplaats”, vertelt hij.

Confrontatie

Met een schuin oog kijkt Frans naar de foto van zijn vrouw. “Na het overlijden van Annet kwam ook de confrontatie met het niet kunnen lezen hard aan. Mijn vrouw was mijn rechterhand”, verzucht hij.

Hij neemt een korte pauze, zijn ogen nog altijd op de foto gericht. “Ik reis voor mijn werk door de hele regio. Ik kan prima een route onthouden, maar ik weet niet altijd de specifieke straat te vinden. Annet kon wel lezen en schrijven en hielp mij daarbij. Ze schreef de straatnaam in hetzelfde lettertype, zodat ik het kon vergelijken met de straatborden. Ook het papierwerk regelde zij. Nu moest ik dat opeens zelf doen, en daar kreeg ik best veel stress van.”

Frans frommelt een papier uit een lade en schuift wat artikelen van zijn eettafel om ruimte te maken voor het voorleesapparaat. “Dit ding heeft een flinke last van mijn schouders gehaald”, zegt hij terwijl zorgvuldig een brief neerlegt. Vervolgens drukt hij op een knop van het apparaat. Een vrouwenstem begint de brief in vlot tempo voor te lezen. “Ze geeft mij de woorden die ik anders niet zou hebben”, zegt hij tevreden. Ik zit verbluft te kijken naar dit mooie staaltje technologie.

“Die blauwe brieven leg ik er nooit onder hoor”, grapt Frans nog. “Die begrijp ik inmiddels wel.”

Luka is naast haar werk als persoonlijk begeleider ook Ambassadeur Gehandicaptenzorg en schrijft maandelijks een column voor Hart voor Zorg. Ze geeft bovendien een workshop op het Gehandicaptenzorg Festival op donderdag 11 mei in Veenendaal (gratis te bezoeken).