Ze heeft een intense dag achter de rug. Beatrijs Hofland kan omwille van vertrouwelijkheid niet in detail treden, maar er was iets heftigs gebeurd bij één van de woonlocaties waar ze werkt. “Zo heftig, dat veel zorgverleners behoefte hadden aan nazorg. Er kwamen bij hen emoties los. Vragen als ‘dit mag toch niet gebeuren’, of ‘in de ‘gewone’ wereld zou dit toch ook niet kunnen?’. Dan is het meteen een ethisch beladen gesprek. We bieden als geestelijk verzorger daarom ook vaak een moreel beraad aan.”

‘Dit mag toch niet gebeuren’

In de dagelijkse zorg in het verpleeghuis gebeurt veel. En dus gaan er ook weleens dingen mis, weet Hofland uit ervaring. “Grensoverschrijdend gedrag komt regelmatig voor. In de meeste gevallen gaat het dan om bewoners, omdat sommigen grenzen niet meer goed begrijpen. Ook met geweld krijg je weleens te maken. En al die verhalen moeten een plek krijgen.”

Aan Hofland de taak om in zulke situaties nazorg te verlenen aan iedereen die daar behoefte aan heeft. Als geestelijk verzorger staat zij ‘midden in de organisatie’, legt ze uit. “Wij zien alles, omdat we op alle plekken in de huizen komen en zowel bewoners als zorgverleners zich – als het goed is – vertrouwd voelen bij ons. Ik probeer een baken van rust te zijn voor iedereen in het verpleeghuis.”

Geestelijk verzorger in de ouderenzorg

Hofland is nu al een aantal jaar geestelijk verzorger bij ouderenzorgorganisatie Mijzo. Dat begon als een experiment, waarin ze als enige geestelijk verzorger op tien locaties werkte. Al snel kreeg ze er collega’s bij. “Want de aanvragen van medewerkers en cliënten bleven binnenstromen.”

Het werk als geestelijk verzorger in de ouderenzorg kan best ingewikkeld zijn, weet Hofland. “Dat komt door alle rollen die door elkaar lopen. Voor de ene bewoner ben je de ideale kleindochter die op bezoek komt, voor de ander ben je een halve psycholoog en weer een ander ziet je als lid van de medische staf.”

Hulp bij dilemma’s

Het maakt haar werk intens, maar tegelijkertijd is het ook precies wat ze mooi vindt aan haar baan. De verschillende manieren waarop ze iets kan betekenen voor mensen. Net zoals de hulp die ze kan bieden bij de intense dilemma’s die soms spelen bij bewoners en zorgverleners. Wat voor dilemma’s dat zijn?

“Dat mensen niet verder willen leven, bijvoorbeeld. Dat kan beginnen met een opmerking als ‘ach, het hoeft voor mij niet meer zo’. Maar het kan ook zo ver gaan dat mensen geen medicatie meer in willen nemen. Of eten en drinken niet meer accepteren. Het kan ook om medische kwesties gaan, zoals de vraag: als deze mevrouw een heup breekt, gaan we haar dan nog naar het ziekenhuis sturen?”

“Met dat soort vragen wil je niet wachten tot iemand in het ziekenhuis ligt. Als geestelijk verzorger gaan al snel de alarmbellen rinkelen en stel je de vraag: wat betekent een bepaalde uitspraak voor deze persoon op dit moment? Samen met bewoners en zorgverleners ga je op zoek. Soms gaat dat moeilijk, bijvoorbeeld als iemand vergevorderde dementie heeft. Juist dan zijn de signalen van zorgverleners die hen dagelijks zien, extra belangrijk.”

Belangrijke rol van zorgverleners

Want zorgverleners die veel met de bewoners werken, kennen de cliënten het beste. “Wat ik ze daarnaast graag leer, is om soms een stapje dieper te gaan. Om niet alleen het lijden bij mensen te zien, maar er ook naar te handelen. Dat handelen kan in hele kleine gebaren zitten. Vaak gaat het om een opmerking zoals ‘goh, ik schrik eigenlijk wel van wat u zegt’. ‘Wat betekent dat voor u?’. Of: ‘Wat erg, dat uw zoon is overleden’. Je hebt er wel wat lef voor nodig om die diepgang bij iemand op te zoeken, maar het levert gegarandeerd iets waardevols op.”

De vraag hoe je bij mensen doordringt tot de kern, is iets wat Hofland fulltime bezighoudt. Omdat de uitdaging vaak zitten in een concrete aanpak, heeft ze ook daarvoor handige tips en tools. “Fotokaarten om aan te wijzen wat van symbolische waarde is. Gebruikmaken van voorwerpen in de kamer, persoonlijke sieraden, foto’s op het nachtkastje. En dan daarover in gesprek gaan.”

In haar lezing op het Spirituele zorg congres op 29 september zal ze meer praktische, creatieve tips voor zorgverleners delen op het gebied van spiritualiteit en zingeving. Klik hier voor meer informatie over het congres.