Heb je het 25-jarig jubileum gevierd?

Mariëtte Lokken: “Haha, niet zo. Dat is toch iets minder een ding in ons vak. Waar vroeger nog weleens iemand een horloge van de zaak kreeg, heb ik nu zelf taart meegenomen voor mijn collega’s op de praktijk. Het was vooral voor mezelf een momentje. Ik dacht: goh, 25 jaar. Waar blijft de tijd?”

Wat maakte het vak van mondhygiëniste zo aantrekkelijk voor jou?

“Ik kwam erachter dat mondhygiëne een ontzettend intiem vak is. En dat je mensen er écht mee helpt. Als er iets mis is met de mond, straalt dat ook uit naar de rest van het lichaam. Je gebruikt je mond om te eten, te drinken, te communiceren. Het is belangrijk dat dat in orde is.

“Stel je hebt als oudere een ontsteking in je mond, dan eet je minder prettig en kun je snel afvallen. Of als je te veel bacteriën in je mond hebt, kan dat leiden tot een longontsteking. Ook kunnen mensen met dementie of een andere stoornis gefrustreerd raken als er iets met hun mond is, omdat ze minder goed kunnen aangeven wat er is. Ik vind het daarom mooi om speciale doelgroepen te helpen. Mensen met autisme, kinderen en ouderen. Iedereen heeft recht op eerlijke zorg en eerlijke communicatie daarover.”

De meeste ouderen kunnen toch vaak gewoon nog hun eigen tanden poetsen?

“Zeker. En die kunnen ook prima hun eigen gebit of prothese verzorgen. Hoewel we eigenlijk hopen dat zo min mogelijk mensen een prothese krijgen, omdat er niks boven het eigen gebit gaat. Als mensen echter in een verzorgingshuis terechtkomen, zien we vaak de mondhygiëne achteruitgaan. Wat zonde is, want sommige mensen hebben vaak een fortuin aan hun gebit en behandelingen uitgegeven en erg veel moeite gedaan om het goed schoon te houden.”

Hoe komt het dat de mondhygiëne verslechtert in een verpleeghuis?

“Dat kan meerdere redenen hebben. Ouderen in een verpleeghuis slikken bijvoorbeeld veel medicijnen. Sommige van die medicijnen zorgen voor verminderde speekselproductie, terwijl speeksel juist zorgt voor bescherming in de mond. In een droge mond blijven meer voedselresten achter, blijven bacteriën langer hangen en ontstaan sneller gaatjes en tandvleesproblemen.

“Alleen tandenpoetsen helpt niet. Je hebt dan meer nodig om de mond goed schoon te houden. Toch krijg ik soms het gevoel dat de kennis hierover in verpleeghuizen vrij basaal is. Of dat mensen te veel haast hebben bij het verlenen van zorg. Wat uiteraard goed te begrijpen is, maar daardoor komt goede mondzorg in het geding. Ik snap ook dat het soms lastig is om na de gewone zorg of na het douchen ’s ochtends ook nog eens de tanden te moeten poetsen, omdat bijvoorbeeld zo’n douche-dag al zwaar is voor iemand.”

Welke tips heb je om extra aandacht aan de mondzorg te besteden?

“Splits de mondzorg van het moment dat je iemand wast. Doe het een uur later of na de lunch. Je kunt er dan ook beter voor zorgen dat het een fijn moment samen is. Geef iemand echt even extra aandacht. Vaak heeft iemand het snel door als er haast achter zit, dan gaat het tandenpoetsen nog minder makkelijk. Mensen voelen de negativiteit achter haast.

“Je hebt daarnaast allerlei tools en methodes, waarmee je een schoon resultaat behaalt en minder tijd kwijt bent. Een driekopsborstel, bijvoorbeeld. Daarmee poets je onder en boven en kiezen tegelijkertijd. Hiermee wordt de mond schoon in minder bewegingen. Ook heb je dentaswaps, waarmee je de mond heel makkelijk reinigt.

“Vaak helpt het ook al als je ziet dat er iets getriggerd wordt in het proces van tandenpoetsen. Het is dan goed als je zelf rustig blijft en achterhaalt wat diegene triggert. Dan kun je op een heel respectvolle manier toch stappen maken met een persoon die het lastig vindt om iemand toe te laten in de mond.”

Wil je meer leren over mondhygiëne en handige tips krijgen in de zorg voor ouderen? Op 9 maart geeft Mariëtte Lokken een speciale workshop tijdens de Masterclass Ouderenzorg van Hart voor Zorg. Klik hier voor meer informatie over de Masterclass Ouderenzorg.