De prijs is voor haar het bewijs dat het wel degelijk kan. Babette Alberda van Philadelphia werd in 2019 uitgeroepen tot vitaliteitsmanager van het jaar. “De zorgsector is vaak negatief in het nieuws als het gaat om verzuimcijfers”, zegt Alberda. “Die zijn vaak torenhoog. Met de prijs laten we zien dat het óók anders kan in onze sector.”

Alberda werkt nu acht jaar voor Philadelphia, een grote zorgorganisatie met 8.500 cliënten met een verstandelijke beperking en 7.500 medewerkers. De prijs won ze niet zomaar, want het verzuim bij Philadelphia is aanzienlijk lager dan in de rest van de branche. “Dat komt, omdat we veel aandacht hebben voor onze medewerkers”, zegt Alberda. “Daarbij gaat het niet alleen om hoe zij hun werk doen of hoe ze hun werk beleven. Maar wij stellen onszelf ook de vraag: hoe zorgen we ervoor dat onze zorgmedewerkers, die altijd een ander op de eerste plek zetten — vaak ook thuis — zelf goed in hun vel zitten?”

Goed werkklimaat Philadelphia

Philadelphia gelooft dat een goed werkklimaat bijdraagt aan het werkgeluk en -plezier van de medewerker. “Waar vroeger vooral werd gekeken naar verzuim en hoe dat moest worden opgelost, kijken we nu óók nadrukkelijk naar de kwaliteit van werk en hoe we medewerkers kunnen versterken”, vertelt Babette. “Dat gebeurt op verschillende manieren. Zo zijn er bij Philadelphia zelforganiserende teams. Ze zijn samen verantwoordelijk voor het reilen en zeilen van de locatie en de cliënten die er wonen. Medewerkers kennen immers de wensen en behoeften van cliënten waar zij voor zorgen beter dan de mensen die ‘van bovenaf’ dingen regelen.”

Autonomie en regelruimte zijn volgens Philadelphia ook manieren om de werkdruk af te laten nemen. “Je hebt al veel druk in de zorg, je hebt ontzettend veel aan je hoofd. Als je dan ook nog eens allemaal regels van bovenaf krijgt, ontstaat er een enorme extra druk om het goed te doen. En om binnen die regels te werken. Terwijl we juist zien dat het werkplezier geeft als medewerkers zelf mogen bepalen wat er moet gebeuren. Wel binnen bepaalde kaders natuurlijk.”

Mentale schijf van vijf

Door constant te kijken wat er op kleine schaal nodig is, zijn mensen met hetgeen bezig waar ze goed in zijn. Daardoor worden ze positiever. Binnen die kleinschalige teams probeert het bedrijf ook te stimuleren dat medewerkers met elkaar het moedige gesprek voeren over vitaliteit in het werk. “Veel mensen denken dat zelfzorg en gezondheid over lichamelijke gezondheid gaat. Dat goede voeding een groot deel van de oplossing is. Maar wij willen ook aan de slag met mentale zorg. De mentale schijf van vijf is belangrijk. Als je zelf lekker in je vel zit en op de goede plek zit om al je talenten te benutten, dan merken de cliënten dat ook.”

Vitaliteit is daarmee een essentieel onderdeel van vakmanschap. Alberda: “Het is dan ook belangrijk dat je het daar als collega’s met elkaar over hebt. Dat naast de cliënten, ook de medewerkers zelf een punt op de eigen agenda worden. Philadelphia heeft naast deze werkwijze ook coaches voor de medewerkers en trainingen die ingaan op zelfzorg.”

Niet lekker in je vel

Toch vindt Alberda dat er méér gedaan moet worden om de medewerkers te ondersteunen in de zorg voor zichzelf. “We gaan er nog te veel van uit dat iedereen bij zichzelf herkend wanneer er iets niet goed gaat. Of wanneer er emoties zijn die in de weg zitten. Of als je niet lekker in je vel zit. Veel van de medewerkers weten niet goed hoe hiermee om te gaan. Medewerkers voelen zich heel verantwoordelijk voor anderen en ik denk dat we hen nadrukkelijk moeten leren hoe zij verantwoordelijkheid kunnen nemen voor zichzelf. Dus niet alleen zeggen dat medewerkers een eigen verantwoordelijkheid hebben, maar daar ook actief in ondersteunen.”

“Natuurlijk is het ook belangrijk dat een manager een goed lijntje houdt en blijft inchecken bij het team. Om zo signalen op te pikken en medewerkers te zien en te horen. En uitdragen als organisatie dat de zorg voor jezelf écht belangrijk is. Zo krijgen bijvoorbeeld nieuwe medewerkers bij Philadelphia een kaartje met toegang tot een speciale Tank-app, waarin we benadrukken dat óók als je vol enthousiasme van start gaat in een nieuwe baan, het belangrijk is om regelmatig even stil te staan en op te laden.”

Werken bij Philadelphia

Na de coronacrisis valt er echter wel het een en ander te lijmen bij Philadelphia, aldus Alberda. “Er is meer verzuim, waardoor er gaten ontstaan in het rooster. Dit geeft stress bij teams. Door de kleinschaligheid van de locaties werken medewerkers veel alleen. In de coronatijd kon het team alleen online bij elkaar komen. De manager werkte veelal thuis en op afstand. Hierdoor zijn teams elkaar een beetje kwijtgeraakt en moeten de banden binnen sommige teams ook weer opgebouwd worden.”

Dat probeert Philadelphia aan de hand van alle plannen die er nog liggen. Dus met praten, elkaars kwaliteiten vinden en die inzetten waar mogelijk. Kwaliteiten die een goede en fijne energie ‘laat stromen’ in een team. Alberda vertelt dat er nu ook een pilot is voor mensen die langer dan vier weken verzuimen en geen zicht hebben om weer aan het werk te gaan. “In de basis kan iedereen meedoen, ongeacht wat de oorzaak van het verzuim is. We trainen deze groepen om te kijken naar hun eigen invloed en oplossingsmogelijkheden. En dat lijkt ook goed te werken.”

Door mensen zelfbeschikking te geven over werk, hoe om te gaan met cliënten of het zelf beslissen over lastige obstakels, merkt Alberda dat het werkplezier omhoog gaat. Maar ze weet ook dat werkgeluk altijd meten en wegen is. Ook voor de medewerkers zelf. Al ziet ze ook dat het meeste plezier toch écht nog steeds uit de glimlach van die ene cliënt komt. “Die blijven toch het belangrijkst.”