Er zijn twee soorten van wegrakingen bij ouderen die vaker voorkomen: een syncope en een collaps. Ook gebeurt het dat beide tegelijkertijd voorkomen. Bij een syncope valt een oudere plotseling flauw, doordat er minder doorbloeding is van de hersenen. Bij een collaps vindt er verlies van spierspanning plaats. Als de twee in combinatie plaatsvinden raakt de oudere dus buiten bewustzijn én verliest deze spierspanning.

Oorzaken wegrakingen bij ouderen

Er zijn verschillende oorzaken van wegrakingen bij ouderen. Deze kunnen vasculair (door de aders), cardiaal (door het hart) of toch anders zijn. Vasculair komt het meest voor. Overige oorzaken van een syncope bij ouderen zijn: epilepsie, bloedarmoede, te laag zuurstofgehalte, een laag glucosegehalte of natriumgehalte of een conversiestoornis. Dit laatste is voornamelijk psychisch.

Ouderen voelen een vasculaire syncope vaak aankomen. Ze zien vlekken voor de ogen, worden duizelig of op een andere manier niet lekker. Een cardiale syncope voelen ouderen niet aankomen. Ze vallen plotseling en raken even bewusteloos.

Wat te doen bij een wegraking?

Als je als zorgverlener te maken krijgt met een oudere die flauwvalt, moet je vooral niet in paniek raken. Als je iemand buiten westen vindt, neem dan even twee tellen de tijd voor jezelf om je te herpakken.

Houd vervolgens de ABCDE-screening aan. Je let dan op:

  • Airway, zijn de luchtwegen vrij?
  • Breathing: ademt de persoon normaal?
  • Circulation: is de bloeddruk hoog of laag en is er een hartritme te voelen?
  • Disabillity: reageert de oudere op een pijnprikkel? Zijn er andere achterliggende problemen zoals diabetes? Nierproblemen? Hartfalen?
  • Environment: is de oudere hard gevallen? Check kastjes en dergelijke op bloed om te kijken of de oudere wellicht een hoofdwond heeft.

Verder houd je kort na de wegraking bij de oudere een lichamelijk onderzoek. Naast het checken van de ademhaling, bloeddruk en of er een pols is, ga je ook na hoe de persoon eruitziet. Is deze klam of bleek? Dan kan er meer aan de hand zijn. Als de persoon bijvoorbeeld weer een blos krijgt, is dit een teken dat de bloedcirculatie weer normaal wordt.

Een arts bellen?

Uiteraard hoef je geen arts te bellen als de oudere binnen een aantal seconden weer ontwaakt en nergens echt last van heeft. Mocht je het toch nodig vinden om een arts te bellen, probeer dan zo veel mogelijk duidelijk te hebben over de situatie van de oudere die is weggeraakt.

Hiervoor kun je SBAR methode gebruiken. Wat is de situatie van de oudere en waar is deze gevallen? (Situation). Wat is de medische voorgeschiedenis van deze persoon? (Background). Wat heb jij gedaan in deze situatie en welke handelingen zijn er al verricht? (Assesment). Wat raad jij de arts aan om verder te doen of te onderzoeken? (Recommandation).

De informatie in dit artikel over wegrakingen bij ouderen is gebaseerd op een webinar dat onlangs is gegeven op Hart voor Zorg. Wil je nog meer over dit onderwerp weten? Bekijk dan het webinar hierover gratis terug. Klik hier voor de video over wegrakingen bij ouderen.