Dysfagie: wat is het eigenlijk?

Dysfagie is een voedings- en slikprobleem dat door verschillende oorzaken kan ontstaan. Het kan een ontwikkelingsprobleem zijn bij mensen met een verstandelijke beperking, waardoor zij moeite hebben met eten en drinken. Het kan ook lichamelijk zijn. Mensen met het syndroom van Down, hebben een grotere kans op dysfagie, omdat de tong en mond anatomisch anders ontwikkeld zijn.

Ook kan dysfagie ontstaan door gedrag. Denk hierbij aan mensen in het autisme spectrum die een bepaald soort eten bijvoorbeeld niet willen, of moeite hebben met de sociale situatie van het eten aan tafel en wachten op de beurt.

Kenmerken van dysfagie

Dysfagie heeft veel kenmerken, die zich voordoen tijdens of vlak na het eten. Denk bijvoorbeeld aan hoesten, proesten, kuchen en kokhalzen. Ook benauwdheid en zwaar ademen kunnen wijzen op een voedings- en slikprobleem.

Bij het eten kunnen bepaalde problemen wijzen op dysfagie:

  • Moeizaam afhappen, waardoor het eten na een te grote hap uit de mond valt.
  • Proppen, waardoor iemand zich verslikt
  • Te weinig kauwen
  • Meer dan 2 keer slikken
  • Lang doen over het eten (1 uur)
  • Weigeren van eten
  • Residu, restjes in de mond of keel waardoor iemand zich eerder verslikt

Een ander symptoom van dysfagie is als iemand suf of vermoeid is tijdens het eten en bijvoorbeeld al na vijf minuten in slaap valt door de inspanning. Daarnaast kunnen afvallen en obstipatie ook nog wijzen op dysfagie.

Mensen met dysfagie helpen

Het is ontzettend belangrijk om dysfagie op tijd te signaleren en daarbij is de rol van de zorgverlener cruciaal. Zij moeten de symptomen leren herkennen, waardoor tijdig professionele hulp ingeschakeld kan worden. Je kunt mensen die dysfagie hebben op meerdere manieren helpen als zorgverlener. Het helpt voor deze mensen als er al goed op de consistentie van het eten wordt gelet. Zo is rond voedsel als tomaatjes gevaarlijk, net als dunne soepen. Speciaal voor dysfagie is er IDDSI-schaal ontwikkeld. Hierop staan de diktes van eten en wat iemand wel of niet goed kan eten met dysfagie of GORZ.

Het helpt daarnaast om vooral geen druk op het eten te leggen en de mensen zelf te laten kiezen wanneer ze eten. Of, als ze zelf niet kunnen eten, dat je als verzorgende een niet te hoog tempo hebt bij het geven van eten.

Wil je nog meer weten over dysfagie? Marloes Schüller-Korevaar en Susanna van der Woude hebben onlangs een webinar gegeven op Hart voor Zorg. Dit webinar is nu hier terug te kijken. Meer weten over laagdrempelig screenen van dysfagie en hun onderzoek? Kijk dan ook op de website van Alliade.