Het rookvrije beleid werd vrij plotseling geïntroduceerd op de terreinen van het Amsterdam UMC. “Onze bestuursvoorzitter kondigde bij de nieuwjaarsborrel van 2019 aan dat we het jaar daarop per 1 januari rookvrij moesten zijn”, vertelt gynaecoloog/oncoloog Luc van Lonkhuijzen in een artikel van het NVZ. Van Lonkhuijzen is voorzitter van de werkgroep die met dit initiatief aan de slag ging. “Ik was op andere fronten al bezig met rookvrij beleid, samen met mijn collega Jentien Vermeulen. We hebben ons meteen aangemeld voor deze klus, maar 1 januari leek ons geen handige datum. Wij kozen voor 1 oktober, de eerste dag van Stoptober, wanneer het ziekenhuis volop draait. En het is ons gelukt.”

Effecten van rookvrij beleid

Toen sociaal-epidemioloog Anton Kunst van het initiatief hoorde besloot hij, samen met promovendus Heike Garritsen van het Amsterdam UMC, onderzoek te doen naar de effecten van het beleid. Ze waren vooral erg benieuwd naar de maatregelen die écht effect hebben. Het initiatief bleek heel succesvol. “Het roken op de terreinen van het Amsterdam UMC is heel fors teruggedrongen. Rookte er eerst nog één op de vijf medewerkers, patiënten en studenten – moet je je dat tapijt van peuken bij de ingang voorstellen – nu is dat één op de vijfentwintig.”

“De weinige overgebleven rokers doen dat op heel specifieke plekken, meestal aan de rand van het terrein, uit het zicht. Je ziet dus een nog veel grotere afname in de zichtbaarheid van het roken en het geconfronteerd worden met rokers en peuken. Zo worden ook anderen beschermd tegen (mee)roken. Dit belangrijke effect is ook houdbaar gebleken: een halfjaar later was het zo, en na anderhalf jaar nog steeds.”

Niet-roken wordt de norm

Van Lonkhuijzen is in zijn nopjes met de uitkomst van het onderzoek. “Ons doel was een cultuuromslag waarbij niet-roken de norm werd.” Met eventuele kritiek dat het probleem alleen maar verplaatst wordt is hij het niet eens: “Dat verplaatsen was namelijk ook een doel: roken rond het ziekenhuis onzichtbaar maken en daarmee uitstralen dat een gezonde leefstijl de norm is.” Hij ziet de toekomst rooskleurig tegemoet. “Niet-roken wordt de norm voor gezondheidswerkers, daar ben ik van overtuigd.”