Geweld tussen partners heeft veel invloed op de betrokkenen en laat zijn sporen achter. Daardoor is het mogelijk om iemand te herkennen als slachtoffer van partnergeweld. Toch zijn niet alle sporen aan de buitenkant te zien. Daarom zul je sommige signalen van partnergeweld pas herkennen als je met iemand hebt gesproken. Partnergeweld is namelijk niet alleen fysiek, maar ook mentaal, financieel of seksueel.

Lichamelijke verwondingen als signaal

Er zijn meerdere signalen waarneembaar bij slachtoffers van partnergeweld. Bij fysiek geweld zie je de verwondingen vaak zitten. Blauwe plekken, snijwonden, brandwonden; ze kunnen allemaal een signaal zijn van partnergeweld. Vaak zal het slachtoffer zeggen dat het allemaal wel meevalt en erger lijkt dan dat het is. Het is natuurlijk niet zo dat iedereen die dit zegt, te maken heeft met geweld. Daarom is het goed om ook naar iemands gedrag te kijken. Slachtoffers kunnen moeite hebben met oogcontact en/of nemen bijvoorbeeld een onderdanige houding aan. Ook zijn ze vaker depressief, vermoeid of angstig. Dat is natuurlijk minder goed merkbaar dan fysieke verwondingen, maar wel goed om rekening mee te houden. Andere signalen van partnergeweld zijn schrikreacties, het ontbreken van een eigen mening en het altijd samen zijn met de partner. Niet elk signaal hoeft natuurlijk een signaal van partnergeweld te zijn, signalen kunnen multi-interpretabel zijn en ook op iets anders wijzen.

Signalen bij partner

Ook het gedrag van een partner kan duiden op partnergeweld. Je kunt wellicht zien dat het helemaal niet goed gaat in de relatie, al zijn veel van dat soort signalen lastig te merken. Toch is er wel een profiel dat vaak samengaat met partnergeweld. Als iemand een constante behoefte heeft aan controle, vaak jaloers en ongedurig is en erg opvliegend reageert, dat kan een teken zijn dat je moet opletten. Andere kenmerken van een pleger zijn minderwaardigheidsgevoelens en een angst voor afwijzing.

Handelen bij (vermoedens van) partnergeweld

Wat moet je doen als je de signalen van partnergeweld herkent en (bijna) zeker weet dat iemand een slachtoffer is? Neem allereerst diegene apart en ga in gesprek. Als iemand niks zegt, maar wel angst uitstraalt dan kan dat een belangrijk signaal zijn. Als iemand aangeeft mishandeld te worden, neem dit serieus en vraag naar de kans op escalatie en maak veiligstelling van het slachtoffer de hoogste prioriteit. Ga ook in gesprek met de pleger, kijk of men hulp wil aanvaarden om op een andere manier met elkaar om te gaan. Mocht het zo zijn dat het slachtoffer afhaakt en uit contact met je gaat, dan is het goed dat je je bezorgdheid naar diegene uit en probeer, laagdrempelig, contact te houden.

Bij sommige zorgorganisaties wordt gebruik gemaakt van de meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling. Dit is een stappenplan, waarin zorgprofessionals hun beroepsgeheim mogen verbreken om melding te maken van partnergeweld. Bij organisaties die gebruik maken van deze meldcode zijn gemiddeld drie keer zoveel meldingen als bij organisaties waarbij er geen meldcode wordt gehanteerd.
De meldcode werkt als volgt:

  1. Signaleren van partnergeweld
  2. Signalen delen met deskundig collega/aandachtsfunctionaris of Veilig Thuis.
  3. Gesprek met direct betrokkenen.
  4. Afwegen n.a.v. stap 1 t/m 3 of er sprake is van een vermoeden van acuut of structureel huiselijk geweld en/of hulpverlening ingezet kan worden/dit voldoende is om het geweld structureel te stoppen
  5. Melden bij Veilig Thuis en/of inzet van bestaande hulp voldoende is

Dit stappenplan is ook te vinden in de Meldcode App van de Rijksoverheid, te downloaden in de Apple – en Play Store

De informatie in dit kennisblog over de signalen van partnergeweld is gebaseerd op een webinar dat Sache Matse heeft gegeven op Hart voor Zorg. Het webinar over partnergeweld is terug te kijken als video, mocht je meer willen weten over dit onderwerp. Klik hier voor de video over partnergeweld.