Dementie tast niet alleen je geheugen aan, maar heeft ook invloed op de interactie met andere mensen. Mensen met dementie hebben bijvoorbeeld vaak moeite om zich goed uit te drukken en de juiste woorden te vinden. Dit kan heel frustrerend zijn voor zowel de persoon met dementie als de zorgverlener.

Onderbelicht in opleidingen

Voor zorgverleners die werken met mensen met dementie is het dus belangrijk om te begrijpen hoe je effectief met hen kunt communiceren. Dat maakt het namelijk makkelijker om goed in te spelen op iemands behoeften, waardoor de levenskwaliteit verbetert en iemand zich gehoord en begrepen voelt.

Alleen blijft in zorgopleidingen de communicatieve kant vaak onderbelicht. In mijn ogen zouden toekomstige zorgverleners dan al moeten leren hoe ze de juiste non-verbale signalen kunnen herkennen, geduldig kunnen zijn en effectieve gesprekstechnieken kunnen gebruiken in de zorg voor mensen met dementie.

Tips communicatie mensen met dementie

Om zorgverleners te helpen die werken met mensen met dementie, heb ik een paar tips die helpen in de communicatie met mensen met dementie.

  1. Gebruik eenvoudige en heldere taal. Vermijd ingewikkelde zinnen of medische termen. Kies voor korte, duidelijke zinnen en stel vragen die met ‘ja’ of ‘nee’ beantwoord kunnen worden. Dit maakt het makkelijker om het te begrijpen en te reageren.
  2. Langzaam is snel. Mensen met dementie hebben soms meer tijd nodig om een antwoord te formuleren of om te begrijpen wat er gezegd wordt. Wees daarom geduldig en onderbreek iemand niet te snel.
  3. Let op de lichaamstaal. Mensen met dementie kunnen niet altijd goed uitleggen wat ze voelen, maar kunnen dit vaak wel non-verbaal uiten. Let daarom goed de lichaamstaal, gezichtsuitdrukkingen en zelfs de toon van de stem.
  4. Bied een keuze. In plaats van open vragen zoals “Wat wil je doen?”, kun je bijvoorbeeld vragen: “Wil je nu een kopje koffie of een glas water?” Door iemand een concrete keuze te laten maken, krijgt iemand meer controle over de situatie.
  5. Gebruik visuele hulpmiddelen. Foto’s, gebaren of voorwerpen kunnen helpen om een boodschap duidelijker over te brengen. Dit is vooral handig wanneer iemand moeite heeft om de juiste woorden te vinden.

Bewust bezig met communiceren

Wil je goede zorg leveren aan mensen met dementie, dan raad ik je aan om je eens te verdiepen in de communicatietechnieken en te onderzoeken wat je beter kunt doen. Je zult zien dat de begeleiding en het verlenen van zorg een stuk makkelijker gaat, als je meer bewust bezig bent met de communicatie. En dat is prettiger voor de mensen zelf en voor jou als zorgverlener.

Francien van de Ven werkt op zorgboerderij Grootenhout, een ‘ouderenlandgoed’ met een verfrissende kijk op de zorg voor mensen met dementie. Daarover schrijft Francien regelmatig een column voor Hart voor Zorg.