Michel zit in kleermakerszit op bed. Zijn blik is strak vooruit gericht, zijn knuffelbeer houdt hij stevig in z’n handen. In een ritmische beweging tikt hij met de beer tegen zijn kin.

Slechtnieuwsgesprek

Hoe voer je een slechtnieuwsgesprek, als je niet weet of je woorden wel bij iemand binnenkomen? Ik besluit om de boodschap met korte en duidelijke woorden over te brengen. ‘Michel, ik heb verdrietig nieuws. Je vader is gisteravond overleden. Hij is dood.’

Michel vertrekt geen spier. Mijn woorden ebben langzaam weg, ze lijken niet bij hem binnen te dringen. Toch moeten ze uitgesproken worden. Want Michel mag dan zelf niet met woorden communiceren, hij kan zijn zich goed uiten met zijn lichaamstaal en geluiden.

Afscheid

De volgende dag gaan we afscheid nemen. Michels broers en zus staan ons al op te wachten bij het appartement van zijn vader in het verzorgingshuis. Met een vlotte beweging opent Michel de deur van het appartement. Hij kijkt een keer om zich heen en loopt door naar het bed. Daar ligt zijn vader, in een prachtig donkerbruin pak dat ik herken van familiefoto’s.

Michel zet een paar stappen naar voren en buigt iets voorover, maar wel op een voor hem gepaste afstand. Hij neemt een moment om alles voorzichtig in zich op te nemen. Zijn moeder leunt op de achterzijde van het bed. “Kon ik maar even in je gedachten kijken”, verzucht ze. De liefde en bezorgdheid zijn uit haar ogen af te lezen. “Ik zou zo graag weten wat er in hem omgaat, zodat ik hem kan helpen.”

Aanvoelen

Even later neemt Michel plaats in een stoel, met zijn benen over elkaar en zijn handen gevouwen. Ik zie zijn gezicht veranderen naar een uitdrukking die ik niet ken. “Hij is wel opvallend stil”, merkt zijn broer op. “Alsof hij het aanvoelt”. Daar twijfel ik niet aan. Ik weet niet zeker of Michel de betekenis van de dood begrijpt, net als die van een hoop woorden. Maar ik weet wel dat hij de sfeer in een ruimte feilloos aanvoelt en dat hij daarop reageert.

Herinnering in beeld

Michels moeder laat mij vol trots een foto zien die een week daarvoor is gemaakt. Vader en zoon staan met een grote glimlach naast elkaar. “Ik ben maar wat blij met deze mooie herinnering”, zegt zijn moeder. Binnenkort hangt de foto groot in Michels appartement. Ik hoop dat we op deze manier deze belangrijke herinnering voor hem beeldend kunnen maken.