In dit blog gaan we dieper in op het diamantmodel en krijg je handvatten voor diepgaandere gesprekken rondom het levenseinde van een patiënt. Met het diamantmodel van Carlo Leget kun je gesprekken openen en angst wegnemen.

Innerlijke ruimte scheppen

Wat ten grondslag ligt aan het toepassen van het diamantmodel in de praktijk, is het scheppen van innerlijk ruimte. Als zorgverlener, maar ook voor de persoon die in de palliatieve fase is beland is het belangrijk.

Als zorgverlener kun je beter luisteren én antwoorden als je jezelf ‘opgeruimd’ voelt. Leget noemt het ‘spiritueel voetenvegen’ voordat je bij een patiënt binnenkomt. Even pas op de plaats maken en afstemmen op het moment waar de ander zich in bevindt.

Wanneer het voetenvegen goed gelukt is, kunnen de spanningsvelden die voelbaar zijn rondom de dood beter worden bevraagd. Die spanningsvelden zijn de 5 thema’s die worden belicht door het diamantmodel. Door de spanningsvelden aan te raken, kan er bij de patiënt ruimte worden geschept om het leven los te laten. Op een, voor diegene, waardige manier. Waarbij de zorgverlener mogelijk nog wat angsten, onzekerheden en momenten van spijt kan helpen verlichten.

5 thema’s

In 5 thema’s wordt dieper ingegaan op vragen en onderwerpen die net voor het overlijden kunnen spelen. Hieronder een opsomming met uitleg over hoe je dit kunt bevragen:

  1. Wie ben ik? Wat wil ik werkelijk?

Deze eerste vraag binnen het diamantmodel gaat over autonomie. Over wie iemand is. Je kunt hier kijken naar hoe iemand zich voortbeweegt. In welke mate iemand zelfstandig is of zich laat beïnvloeden door mensen om zich heen. Hoe kijkt iemand naar zichzelf? Vanuit deze vragen kan er dan weer worden gekeken naar bepaalde keuzes in de palliatieve fase. Zijn die keuzes gemaakt vanuit een eigen, autonome wil? Of heeft de omgeving invloed gehad? Is iemand bang? En waarom?

  1. Hoe ga ik met het lijden om?

Hier noemt Leget het voorbeeld van zijn eigen vader die leed aan Parkinson. Zijn vader wilde dat proces helemaal meemaken. Hij wilde geen medicijnen, maar het lichaam laten sterven. Meemaken wat dat sterven niet alleen fysiek met je doet, maar hoe zich dat ook mentaal laat zien. Voor hem was dit waardig sterven. Een ander wil juist geen pijn ervaren.

  1. Hoe kan ik afscheid nemen?

Afscheid nemen is een soort jojo-beweging tussen loslaten en vasthouden. Het is het begin van het rouwproces van de naasten en voor de patiënt een manier om te kijken naar wat en wie je loslaat. Dit kunnen dierbaren zijn, of bezit, een erfenis. Hoe zorg je ervoor dat alles na de dood bijvoorbeeld een zachte landing heeft?

  1. Hoe kijk ik terug op mijn leven?

Wat zijn mooie herinneringen? Kampvuurtjes waar je je aan kunt warmen? Welke herinneringen voelen meer als hellevuurtjes? Waar wil je uit de buurt blijven? Zijn er dingen die vergeten zijn? En is dat een goede manier om met die herinnering om te gaan? Of is er nog iets wat uitgesproken moet worden voor je gaat? En zo zijn er nog een aantal emoties als trots, spijt, verdriet en blijdschap waar je op zou kunnen reflecteren.

  1. Waar mag ik nog op hopen?

Het laatste thema binnen het diamantmodel gaat over hoe iemand kijkt naar het proces na de dood. Geloof je in een god? In reïncarnatie? Of is deze persoon er vrij zeker van dat er niks is na de dood? Waar hoopt iemand op? Of is er een vorm van diep weten? Ben je rustig als je over de dood nadenkt? Of eerder bang? En wat kun je er als zorgverlener aan doen om dat weg te nemen?

Wil je nog meer weten over Carlo Leget, de bedenker van het diamantmodel? Klik dan hier voor een interview met hem. Ook gaf Leget een webinar over het diamantmodel, dat hier terug te kijken is als video.